Update: De lancering van de officiële versie van de FLA werd uitgesteld tot 1 juni 2024. Vanaf dan zal de termijn van 6 maanden beginnen te lopen.
Op 1 april 2024 zal wel al een bèta-versie van de FLA online geplaatst worden. U kan deze versie gebruiken om reeds gegevens in te geven. De ingevoerde gegevens zullen mee overgenomen worden in de officiële versie.
Collectief recht
In het kader van VIA6 werd de sectorale cao van 15 juni 2021 inzake de vorming afgesloten. Deze cao voert een collectief recht op opleiding in voor alle werknemers in de maatwerksector. Er wordt in deze cao dus geen onderscheid gemaakt tussen omkadering en maatwerkers.
De cao legt een groeipad vast naar gemiddeld 5 opleidingsdagen per jaar per VTE in 2027:
- 2021: gemiddeld 2 vormingsdagen per VTE
- 2022: gemiddeld 2,5 vormingsdagen per VTE
- 2023: gemiddeld 3 vormingsdagen per VTE
- 2024: gemiddeld 3,5 vormingsdagen per VTE
- 2025: gemiddeld 4 vormingsdagen per VTE
- 2026: gemiddeld 4,5 vormingsdagen per VTE
- 2027: gemiddeld 5 vormingsdagen per VTE
Onder opleiding wordt zowel formele als informele opleiding verstaan. Voor de omschrijving van formele/informele opleiding wordt verwezen naar de wet werkbaar en wendbaar werk (art. 9 wet van 5 maart 2017).
De werknemer kan de opleiding volgen binnen de gewone werktijden of buiten de gewone werktijden. Als de opleiding buiten de gewone werktijden gevolgd wordt, geven die uren recht op betaling van het normale loon zonder evenwel aanleiding te geven tot betaling van eventueel overloon.
De cao bepaalt daarnaast dat de opleidingstijd opgenomen moet worden in een opleidingsplan. Dit opleidingsplan moet jaarlijks opgemaakt worden in overleg met de werknemersvertegenwoordiging (OR, VA, CPBW of, bij ontstentenis, de werknemers). In de bijlage bij dit dossier vindt u een sjabloon dat u hiervoor kan gebruiken.
Individueel recht
De Arbeidsdeal van de federale regering voorziet in een individueel recht op opleiding voor werknemers. De afspraken uit de Arbeidsdeal werden omgezet worden in wetgeving door de wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen. De bepalingen m.b.t. het individuele opleidingsrecht zijn in werking getreden op de dag dat de nieuwe wet gepubliceeerd werd in het Belgische Staatblad (10 november 2022). Hieronder worden de belangrijkste bepalingen van het individuele recht op opleiding toegelicht.
Toepassingsgebied? Het individueel opleidingsrecht geldt in alle ondernemingen met 10 of meer VTE.
Hoeveel dagen opleiding? Voor ondernemingen met meer dan 20 werknemers werd een groeipad vastgelegd naar 5 opleidingsdagen per jaar in 2024 voor voltijdse werknemers (2022: 3 dagen, 2023: 4 dagen, 2024: 5 dagen). Voor ondernemingen met meer dan 10 werknemers maar minder dan 20 werknemers voorziet de wet 1 dag opleiding per jaar.
Welke opleidingen? De opleiding kan zowel formeel als informeel zijn.
Wat als niet alle opleidingsdagen opgebruikt werden? Het saldo van de opleidingsdagen wordt op het einde van het jaar overgedragen naar het volgende jaar, zonder dat dit saldo in mindering mag gebracht worden op het opleidingskrediet van dat jaar. De bedoeling hiervan is dat op het einde van elke periode van 5 jaar de werknemer gemiddeld minimaal 5 opleidingsdagen per jaar heeft opgenomen. Na elke periode van 5 jaar wordt de teller weer op nul gezet.
Wat bij ontslag? Wanneer het ontslag niet te wijten is aan de werknemer (dus geen ontslag om dringende redenen of vrijwillig ontslag), heeft hij het recht om het resterende opleidingskrediet op te nemen vooraleer de opzeggingstermijn een einde neemt. Wanneer er een opzeggingsvergoeding betaald wordt, zal het opleidingskrediet gelden als een voordeel verworven krachtens de overeenkomst.
Naast het individueel opleidingsrecht werd in de Arbeidsdeal de verplichting tot het opstellen van een jaarlijks opleidingsplan opgenomen. Deze verplichting geldt voor ondernemingen met meer dan 20 werknemers. In dit opleidingsplan moet jaarlijks vóór 31 maart een overzicht gemaakt worden van de opleidingen die aan bod kunnen komen en voor welke doelgroepen ze bestemd zijn. Het opleidingsplan heeft een minimale duurtijd van 1 jaar.
Het opleidingsplan wordt opgesteld in overleg met de werknemersvertegenwoordiging (de ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, de vakbondsafvaardiging) en moet op eenvoudige vraag toegankelijk zijn voor de werknemers.
Meer informatie over het opleidingsplan vind je eveneens op de website van Vivo. Tip: je vindt er ook een sjabloon.
Federal Learning Account
Binnenkort treedt de wet van 20 oktober 2023 betreffende de oprichting en het beheer van de “Federal Learning Account” in werking. Door deze nieuwe wet zal een digitale applicatie (de "Federal Learning Account" of korter de "FLA") ontwikkeld worden. Deze applicatie zal het voor elke werknemer mogelijk maken om via de website www.mycareer.be na te gaan op hoeveel dagen opleiding men nog recht heeft.
Verplichtingen voor de werkgever
De nieuwe wet voert enkele verplichtingen in voor de werkgever. Zo zal de werkgever voor elke werknemer ieder kwartaal gegevens m.b.t. opleidingen moeten registreren, aanvullen en eventueel actualiseren.
Elke werknemer heeft het recht om bij indiensttreding en daarna jaarlijks informatie te krijgen over zijn recht op opleiding. Deze informatie krijgen werknemers via hun eBox. Als er geen e-mailadres bekend is, moet de werkgever de werknemer hierover informeren.
Na de inwerkingtreding van de nieuwe wet heeft elke werkgever 6 maanden de tijd om de gegevens van alle werknemers die al in dienst zijn te registreren in de FLA. De verplichting om gegevens te registreren zal retroactief gelden. Dit betekent dat alle opleidingen die gevolgd werden sinds 1 januari 2024 geregistreerd moeten worden.
Handhaving
De nieuwe wet bepaalt dat elk kwartaal een lijst zal opgesteld worden van werkgevers die
- gegevens niet tijdig registreren bij de indiensttreding van een werknemer
- de informatie over de gegevens in de FLA niet meedelen aan werknemers die geen e-mailadres geregistreerd hebben
- geen gevolg geven aan verzoeken tot rechtzetting van onjuiste of ontbrekende gegevens van werknemers
Deze lijst wordt bezorgd aan de NAR en het bevoegde paritair comité. Daarnaast wordt de lijst van werkgevers op de website van de FOD WASO gepubliceerd.
Inwerkingtreding
Deze wet zal in werking treden vanaf 1 april 2024 of wanneer de digitale applicatie operationeel is.